Τσου Εν - Λάι

(1898 – 1976). Κινέζος πολιτικός. Φοιτητής ακόμα, στο Πανεπιστήμιο Ναν και του Τιεντσίν αναμείχθηκε σε επαναστατικές οργανώσεις της νεολαίας, συνελήφθη και φυλακίστηκε για έναν χρόνο (1919-20). Μετά την αποφυλάκισή του επισκέφθηκε τις χώρες Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία, όπου τελειοποίησε τις σπουδές του ή οργάνωσε τους κομουνιστές φοιτητές της πατρίδας του. Μετά την επιστροφή του στην Κίνα διετέλεσε διευθυντής της πολιτικής εκπαίδευσης στη στρατιωτική ακαδημία Χουαμποά της Καντόνα (1924-26), γενικός διευθυντής της οποίας ήταν ο Τσιανγκ Κάι-Σεκ. Εκεί οργάνωσε και κατηύθυνε την κατάληψη της Σαγκάης απ’ τους εργάτες της (1927), αλλά ο Τσιανγκ Κάι-Σεκ, επικεφαλής αντικομουνιστικών δυνάμεων κατόρθωσε να καταπνίξει το κίνημα και να καταλάβει την πόλη. Ο Τσ.Ε.-Λ. δραπέτευσε στο Ναντσάνγκ και οργάνωσε την εξέγερση της Καντόνα (1η Αυγούστου 1927), μετά τη συντριβή της οποίας επιδόθηκε στην οργάνωση στρατού στο Κιανγκ-σι, περιοχή που κατείχαν ήδη οι κομουνιστές. Η νέα εκστρατεία των εθνικιστών του Τσιανγκ Κάι-Σεκ εξανάγκασε τους κομουνιστές να κάνουν τη «Μακρά Πορεία» (Οκτώβριος 1934) προς το Σενσί της Βόρειας Κίνας. Αντιπρόεδρος της στρατιωτικής επαναστατικής κυβέρνησης, ο Τσ.Ε.-Λ. εκπροσώπησε τους κομουνιστές στις διαπραγματεύσεις με τον Τσιανγκ Κάι-Σεκ (1936) και επεδίωξε γενική συμφιλίωση με το κόμμα Κουόμιντανγκ των εθνικιστών για την κοινή αντιμετώπιση της ιαπωνικής απειλής. Με τον σχηματισμό του ενιαίου αυτού μετώπου ο Τσ.Ε.-Λ. διορίστηκε υποδιευθυντής του πολιτικού τομέα του εθνικού στρατιωτικού συμβουλίου (1938-41), η ενότητα όμως διασπάστηκε το 1941. Ο Κινέζος πολιτικός διετέλεσε από τότε εκπρόσωπος των κομουνιστών (1941-46), μέλος του πολιτικού συμβουλίου του KKK (1945), πρωθυπουργός (1949-76) και υπουργός Εξωτερικών (1949-58) από την ανακήρυξη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (1949). Ηγήθηκε στις κινεζικές αντιπροσωπείες των συνδιασκέψεων της Γενεύης (1954) και του Μπαντούγκ (1955), και επισκέφθηκε τη Βιρμανία και την Ινδία (1955), πολλές χώρες της Αφρικής και της Ευρώπης (1956-57)· στο διάστημα 1963-65 έκανε πολλά άλλα ταξίδια για τη σύναψη συνθηκών με χώρες του Τρίτου Κόσμου. Προς το τέλος της ζωής του το όνομα του Κινέζου πρωθυπουργού συνδέθηκε με τη διευθέτηση συνθηκών με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και με τη στάση της Κίνας στο ζήτημα του Βιετνάμ.